Column: Spanning en ontspanning in tijden van crisis

 

Schrikken en de adem inhouden

Ik kijk naar het journaal van 08.00 uur. Het begint direct al met slecht nieuws. Ik schrik, hou daardoor mijn adem even in. Even later komt het volgende bericht waar je niet blij van wordt en ik schrik weer en hou mijn adem even in. Dan ga ik maar boodschappen doen, ojé, er staat een rij, ik schrik en hou mijn adem even in. De hele dag gaat zo door. Ik hoor en zie en voel dingen die mij voortdurend de adem een enigszins benemen. Dit gebeurt bij ons allemaal. Alleen hebben we het meestal niet in de gaten.

 

Wat gebeurt er in je lichaam?

Wat gebeurt er wanneer je je adem inhoudt?

Nou doe het maar even. Hou nu eventjes je adem in. Wat gebeurt er dan in je lichaam? Spanning, het hele lichaam spant zich in mindere of meerdere mate. Er komen hormonen vrij die je liever dan niet hebt (bv adrenaline), je kaken spannen, je bekken bodem spant en het middenrif kan niet goed omlaag zodat het bovenlichaam het ademen moet gaan overnemen.

Dit is niet erg wanneer het gebeurt. Zo gaat het in ons leven. Van jongs af aan.

 

Spanning vasthouden

Maar nu komt het. Wij mensen zijn sowieso vasthoudertjes. Wij laten niet gemakkelijk los. Dus we houden de adem even in, spannen daarmee het lichaam en die spanning houden we vast en nemen deze mee naar het volgende moment waarop dit gebeurt en opnieuw en opnieuw. Dat betekent dat, tegen het einde van de dag (waarschijnlijk veel eerder natuurlijk), de spanning hoog is opgelopen. Dan komen we thuis en wie krijgt die lading over zich heen?

Dit gaat trouwens jaar in jaar uit zo door. Dat kun je o.a. stress noemen, met alle gevolgen van dien. En op dit moment in deze crisis tijd gebeurt het natuurlijk in verhevigde mate.

 

Wat te doen?

Belangrijk in de eerste plaats is dat je het waarneemt dat je je hiervan bewust bent. Op dat moment ben je niet meer je spanning, je angst. Nee, dan heb je spanning maar ben je deze niet. Wanneer je bemerkt dat je spanning hebt dan kun je er wat mee, bv loslaten. Dan kun je dus een keuze maken.

Wanneer de spanning te hoog is opgelopen is het nauwelijks nog mogelijk om deze los te laten. Het principe is dat je na ieder keer dat je ervaart dat je spanning opbouwt je deze ook weer laat gaan. Kleine ‘spanning’ kun je makkelijk loslaten, grote niet.

Nog praktischer, wanneer je een vergadering hebt gehad, die ook altijd wat spanning oplevert, dan ga je deze eerst loslaten en dan pas ga je naar het volgende gesprek of welke activiteit dan ook. Maar telkens eerst loslaten en dan verder gaan, de hele dag door.

Dat is als de houthakker die de hele dag keihard werkt om een flinke stapel hout gehakt te hebben en die zijn collega uitlacht omdat die vele malen op een dag de tijd neemt om zijn bijl te slijpen. Maar aan het einde van de dag een veel grotere stapel hout heeft gehakt dan de eerste.

 

Hoe laat je los?

Daar valt veel over te vertellen.  Een begin.

Loslaten kan niet, dan houden we alleen maar meer vast. Echter, waar ruimte is kan stress niet zijn. Wanneer je je bezig houdt met loslaten of met ontspanning nemen deze toe.

Het meest gemakkelijk (en dat is moeilijk genoeg) is om even naar buiten te kijken, de wereld weer te zien, want die was wat kleiner geworden. Op dat moment ontstaat er ruimte, perspectief in en om je heen. Daarmee ontstaat ademruimte waardoor het ook weer mogelijk is om weer door te ademen. Het fundament van de kwaliteit van ons leven. Nogmaals waar ruimte is kan stress niet zijn.

Belangrijk is dus dat we ons veelvuldig bewust zijn van die spanning en daardoor weer perspectief, ruimte kunnen ervaren en weten dat we hierin een keuze hebben. Dan ontstaat er een patroon van spanning en ontspanning, ons hele leven door.

 

Telkens opnieuw beginnen

Tenslotte, het grote wonder, we kunnen altijd opnieuw beginnen. Je zult merken dat je vaak de mist weer in gaat en dan kun je zo maar weer opnieuw beginnen en opnieuw en opnieuw.

Column: De juiste plek

Ik wil het hebben over 'de juiste plek'. Ontdekkend dat vanuit de juiste plek, alles zoals vanzelf gaat.

Veel mensen zitten op posities/plekken die niet bij hen passen. En dan moet je hard werken en of het goed gaat of niet is meer toeval, het is in ieder geval niet meer in eigen hand. Een aardig voorbeeld is de motorrijvaardigheidcursus die ik ooit volgde van een motor-politieagent. Hij begon de dag te vertellen: "Normaal gesproken doe je op dit soort dagen veel noodstoppen. Dat gaan wij echter niet doen. Nee, een ongeluk komt nooit door een ding, dat is altijd een samenkomen van een aantal factoren. En als je in de verte ziet dat een aantal van die factoren al bijeen komen dan weet je: daar wil jij niet zijn. Dus we gaan alleen maar heel goed kijken, heel erg wakker zijn." En het was zo bijzonder om mee te maken wat deze man allemaal zag, waar ik anders zo maar aan voorbij ging. Ook hier gaat het dus over de juiste plek. Waar wil jij zijn.

Ruimte om te handelen

In Aikido merk je altijd weer dat wanneer je vast zit, letterlijk of figuurlijk dat vechten alleen maar verergert. Want daarmee geef je steun en houvast aan de ander. Maar wanneer je van positie verandert ontstaat er altijd weer ruimte om te kunnen handelen. Positie veranderen in jezelf en t.o.v. de ander.

Aikido is de kunst van het opzij stappen (van positie veranderen). De bereidheid en moed te hebben om opzij te stappen. En vaak hoor ik dan mensen zeggen: 'maar als ik opzij stap heb ik verloren'. Niets is minder waar. Wanneer je niet bereid bent om je positie op te geven, dan leef je vanuit enorme kramp en angst. Je spieren zullen letterlijk verharden, vanwege de weerstand, en zeggen daarmee dan ook 'ik wil niet bewegen, ik wil niet veranderen'. Dus we verstarren, verharden en kunnen van onze talenten en onze creativiteit geen gebruik meer maken.

Veel politieke debatten zijn hier een goed voorbeeld van. We proberen krampachtig te blijven staan waar we zijn, dat noemen we dan ook standpunt. Van positie veranderen betekent: beweging, creativiteit, ruimte, openingen, Leven met een hoofdletter, en 'besmettelijk' zijn voor de ander, die eveneens dan die ontstane ruimte ervaart en weer in beweging kan komen.

Opzij stappen wil niet zeggen dat je er mee instemt, opzij stappen wil zeggen dat je bereid bent om te luisteren, te zien, 360 graden, zonder ja of nee te zeggen, dus met behoud van je zelf, van eigen kracht. En natuurlijk moet er vaak op een bepaald moment een ja of nee komen. Mijn vraag is echter, begin daar niet mee, het startpunt zou niet ja of nee moeten zijn.
In Aikido betekent opzij stappen meestal naast de ander staan. Want zolang je naast de ander staat wordt het wel heel moeilijk voor diegene om je te blijven aanvallen.

Daarom betekent Aiki ook 'samen'. Het is de weg (do) om een harmonieuze relatie (en ontmoeting) te hebben met de ander: je kinderen, je partner, een klant, een collega of jouw baas.

Ademen, ontspannen en in vertrouwen handelen

Hoe klem je ook zit, letterlijk en figuurlijk, wanneer je van positie verandert, ziet het (probleem) er anders uit en ben je in staat weer in beweging te komen en in vertrouwen te handelen, te ademen, ontspannen te zijn.